تست TIBC با اندازه گیری ظرفیت اتصال آهن کل که گاهی اوقات ظرفیت اتصال به ترانسفرین نیز نامیده می شود از آزمایش های بیوشیمی است که ظرفیت خون را برای اتصال آهن با ترانسفرین اندازه گیری می کند و از طریق توتک طب ایرانیان قابل استفاده است.
ترانسفرین می تواند دو اتم آهن فریک را با میل ترکیبی بالا متصل کند.TIBC اغلب همراه با آزمایشات دیگری مانند آهن سرم، فریتین و اشباع ترانسفرین برای ارزیابی اختلالات مختلف آهن مانند کم خونی فقر آهن، هموکروماتوز (بیش از حد آهن) و کم خونی بیماری مزمن استفاده می شود.
این یک پارامتر مهم در تشخیص اختلالات مختلف آهن، مانند کم خونی ناشی از فقر آهن یا شرایط اضافه بار آهن مانند هموکروماتوز است. سطوح بالای TIBC می تواند نشان دهنده کم خونی فقر آهن باشد، در حالی که سطوح پایین TIBC ممکن است نشان دهنده اضافه بار آهن یا بیماری مزمن کبد باشد. با این حال، تفسیر باید همیشه همراه با سایر آزمایشات و ارزیابی بالینی انجام شود.
.
روش انجام آزمایش TIBC
TIBC معمولاً از طریق یک روش بیوشیمیایی شامل چندین مرحله تعیین می شود:
جمع آوری خون: نمونه ای از خون وریدی از بیمار جمع آوری می شود. برای جلوگیری از آلودگی یا همولیز که می تواند بر نتایج تأثیر بگذارد، نمونه خون باید با دقت انجام شود.
جداسازی سرم: نمونه خون سانتریفیوژ می شود تا سرم از اجزای سلولی (گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها) جدا شود.
آماده سازی معرف: معرف های مورد نیاز برای سنجش TIBC آماده می شوند. اینها ممکن است شامل محلولی حاوی غلظت شناخته شده آهن، محلول بافر برای حفظ pH و یک عامل کیلیت کننده برای اتصال آهن آزاد باشد. در کیت TIBC پیشتاز معرف ها آماده مصرف هستند.
انکوباسیون: سرم بیمار با غلظت مشخصی از آهن مخلوط می شود. سپس به این مخلوط اجازه داده می شود تا برای یک دوره خاص انکوبه شود. در این مدت، آهن موجود در محلول به پروتئین های سرم که محل اتصال در دسترس دارند، متصل می شود.
جداسازی آهن متصل و غیر متصل: پس از انکوباسیون، آهن غیر متصل از آهن متصل به پروتئین ها جدا می شود. این جداسازی را می توان از طریق روش های مختلفی مانند سانتریفیوژ یا فیلتراسیون به دست آورد.
اندازه گیری آهن غیر متصل: غلظت آهن غیر متصل در محلول با استفاده از روش رنگ سنجی یا اسپکتروفتومتری اندازه گیری می شود. این اندازه گیری میزان کل آهنی را نشان می دهد که توسط پروتئین های سرم متصل نشده است.
محاسبه TIBC: کیت TIBC با کم کردن غلظت آهن غیر متصل از مقدار کل آهن اضافه شده در ابتدا محاسبه می شود. این یک اندازه گیری غیر مستقیم از ظرفیت پروتئین های سرم برای اتصال آهن را فراهم می کند.
واحد اندازه گیری TIBC
TIBC بر حسب میکروگرم در دسی لیتر (μg/dL) یا میکرومول در لیتر (μmol/L) سرم بیان می شود. توجه به این نکته ضروری است که در حالی که TIBC اطلاعات ارزشمندی در مورد ظرفیت اتصال آهن پروتئین های سرم ارائه می دهد، باید در ارتباط با سایر مطالعات آهن، مانند سطح آهن سرم، اشباع ترانسفرین و سطوح فریتین، تفسیر شود تا به طور دقیق آهن بیمار ارزیابی شود.
چه زمانی آزمایش TIBC لازم است؟
اگر با علائم زیر روبرو باشیم امکان دارد برای تشخیص کمبود آهن یا بالا بودن آهن، پزشک آزمایش TIBC را تجویز می کند. این علائم عبارتند از:
خستگی
پوست رنگپریده
ضعف
همیشه احساس سرما می کنید
زیاد مریض شدن
زبان متورم
مشکلات رشد مغز در کودکان
دل درد
درد مفاصل
.
تفسیر نتایج آزمون TIBC
محدوده نرمال: محدوده طبیعی TIBC معمولاً بین ۲۵۰ تا ۴۵۰ میکروگرم در دسی لیتر (µg/dL) یا ۴۵ تا ۸۰ میکرومول در لیتر (µmol/L) سرم است. با این حال، محدوده مرجع ممکن است بین آزمایشگاه های مختلف کمی متفاوت باشد.
سطح پایین TIBC: سطح پایین «تی آی بی سی» ممکن است نشان دهنده شرایطی مانند اختلالات اضافه بار آهن مانند هموکروماتوز، بیماری های التهابی مزمن، بیماری کبد یا سوء تغذیه باشد. TIBC پایین اغلب با سطوح بالای آهن سرم و اشباع بالای ترانسفرین همراه است.
سطح بالا TIBC: برعکس، TIBC بالا ممکن است نشان دهنده کم خونی فقر آهن یا سایر شرایطی باشد که در آن تقاضای بدن برای آهن بیشتر از میزان عرضه آن باشد. TIBC بالا معمولاً با سطوح پایین آهن سرم و اشباع کم ترانسفرین همراه است.
درمان مرتبط با TIBC
کم خونی فقر آهن: اگر TIBC بالا و سطح آهن سرم پایین باشد، احتمال کم خونی فقر آهن وجود دارد. درمان ممکن است شامل مکمل آهن خوراکی یا داخل وریدی برای پر کردن ذخایر آهن و اصلاح کم خونی باشد. علاوه بر این، شناسایی و پرداختن به علت اصلی کمبود آهن، مانند دریافت رژیم غذایی ضعیف، خونریزی گوارشی، یا از دست دادن خون قاعدگی، مهم است.
اختلالات اضافه بار آهن: اگر TIBC پایین و سطح آهن سرم بالا باشد، ممکن است اختلالات اضافه بار آهن مانند هموکروماتوز وجود داشته باشد. درمان معمولا شامل فلبوتومی (برداشتن خون) برای کاهش سطح آهن اضافی در بدن است. در برخی موارد، درمان کیلاسیون نیز ممکن است برای کمک به حذف آهن اضافی مورد استفاده قرار گیرد.
شرایط التهابی مزمن یا بیماری کبد: اگر TIBC همراه با سطوح پایین آهن سرم پایین باشد اما سطح فریتین بالا باشد، ممکن است نشان دهنده شرایط التهابی مزمن یا بیماری کبدی باشد. درمان شامل مدیریت شرایط زمینه ای است که ممکن است شامل داروهای ضد التهابی، درمان سرکوب کننده سیستم ایمنی یا درمان بیماری کبد باشد.
سوء تغذیه: اگر سوءتغذیه به عنوان علت پایین بودن TIBC مشکوک باشد، رفع کمبودهای تغذیه ای از طریق تغییرات رژیم غذایی و مصرف مکمل ممکن است ضروری باشد.
در شیوه درمان انتخابی لازم است به سابقه پزشکی بیمار، معاینه و نتایج آزمایش ها توجه شده و نتیجه TIBC را تفسیر کرد.
افزودن نظر